Kaart (cartografie) - Samara (stad) (Samara)

Samara (Russisch: Сама́ра) is een miljoenenstad in Europees Rusland. De stad ligt een kleine duizend kilometer ten oosten van Moskou, op de plek waar de rivier de Samara in de Wolga stroomt, die hier de Boog van Samara vormt. Het is de hoofdstad van de gelijknamige oblast (provincie) Samara en heeft ruim 1,1 miljoen inwoners, waarmee Samara naar inwoneraantal de zesde stad van Rusland is; in de stedelijke agglomeratie, waartoe ook onder andere Toljatti wordt gerekend, wonen 2,3 miljoen mensen. Van 1935 tot 1991 heette de stad Koejbysjev, naar de sovjetstaatsman Valerian Koejbysjev.

In 1361 wordt in de Russische kronieken voor het eerst melding gemaakt van een nederzetting nabij de bocht in de Wolga waaraan nu Samara ligt. Op een Venetiaanse kaart van de Wolga uit 1367 staat de aanlegplaats Samar vermeld, evenals op een Italiaanse kaart uit 1459. Op bevel van tsaar Fjodor I werd in 1586 op een heuvel op de linkeroever van de Wolga een fort gesticht, dat onder andere dienstdeed als douanepost en de naam Samarski gorodok kreeg. Het fort was in 1636 1,7 kilometer lang en 350 meter breed.

In 1688 werd de grenspost een stad die zich tot een belangrijk centrum van handel met het oosten begon te ontwikkelen. In de 17e een 18e eeuw was Samara tweemaal het toneel van burgeroorlogen: in 1670 viel het met steun van de bevolking in handen van de troepen van Stepan Razin, in 1773 was het de eerste stad die veroverd werd door Jemeljan Poegatsjov.

In 1851 werd Samara een provinciehoofdstad en had het 15.000 inwoners. De regio Samara had in die tijd de grootste graanproductie van het Russische Rijk. De handel bloeide, dagelijks waren er markten op de pleinen van de stad en driemaal per jaar werden er grote meerdaagse jaarmarkten georganiseerd. Ook de industrie kwam op en aan het einde van de 19e eeuw waren er 46 fabrieken in Samara, waar in totaal 2500 arbeiders werkten. De eerste elektriciteitscentrale van Samara werd gebouwd in 1900 en in 1917 telde de stad al 90 industriële bedrijven. De Oktoberrevolutie verliep vreedzaam in Samara, maar in juni 1918 wordt de Sovjetmacht omvergeworpen door vereende inspanning van lokale opstandelingen en witten uit Tsjechoslowakije. Het tijdelijke bestuur dat werd ingesteld, de Comité van Leden van de Constitutionele Raad, hield vier maanden stand, in november 1918 werd de stad heroverd door het Rode Leger.

Vanwege haar gunstige ligging ontwikkelde de stad zich vanaf de jaren 1930 tot een centrum van metaalverwerking (met het Don-bekken en de Oeral als belangrijkste leveranciers) en machinebouw. In 1935 werd Samara ter ere van staatsman Valerian Koejbysjev hernoemd in Koejbysjev. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd een groot aantal industriële bedrijven uit de frontlinie in het westen van Rusland verplaatst naar Koejbysjev; de industriële productie van de stad vervijfvoudigde. Ook de regering en diplomatieke vertegenwoordigingen werden naar Koejbysjev verplaatst, waardoor de stad tijdelijk de facto hoofdstad van de Sovjet-Unie was. Voor opperbevelhebber Stalin werd 37 meter onder de grond een bunker gebouwd.

Na de oorlog bleef de stad zich ontwikkelen en groeide het uit tot een van de belangrijkste industriële, wetenschappelijke en culturele centra van Rusland. Nieuwe theaters en onderwijsinstellingen werden gesticht en de industrie bleef zich uitbreiden.